آزادی و چرا

ای آزادی خجسته آزادی ... از وصل تو روی بر نگردانم
یا آنکه مرا به نزد خود خوانی ... یا آنکه تو را به نزد خود خوانم

"ملک الشعرا بهار"

یادم می آید در دوران جوانی از زیدی شنیدم که می گفت:" آزادی با چرا شروع می شود هرکس که چرا نکند آزاد نمی شود." این جمله از آن زمان همیشه در ذهن من بوده و همیشه در این فکر بودم که چقدر این دو واژه با هم ارتباط تنگاتنگی دارد.انسان آزاد خلق شده ولی در طول تاریخ همیشه بدنبال آزادی و چرا بوده و هیچگاه مستبدان اجازه چرا به کسی نمی دادند.چرا که، چرا؟ یعنی در برابر خدایان دروغین ایستادن و زیر یوغ استبداد نرفتن. چرا؟ یعنی به دنبال حق و حقوق انسانی و شهروندی بودن و خود را باور داشتن و بر خود تکیه زدن . چرا؟ یعنی به دنبال علت و دلیل چیزی برای آگاهی و درک و فهم آن بودن.چرا ؟ یعنی حق مداری ، یعنی تکلیف مداری ولی با دلیل و برهان. امروز خیلی با دوران گذشته تفاوت نموده، دیگر مردم خود را ملزم به اطاعت از همنوع خود نمی دانند تا کجا که به عمل ناشایست آنان افتخار کنند. برای مثال اگر نادر شاه دستور می داد که گوش کسی را ببرند، شخص بدون چون و چرا خود را در اختیار میرغضب قرار می داد و راضی هم از آنجا می رفت و اگر کسی می پرسید که گوشت چه شده؟ با افتخار پاسخ می داد که نادر، نادر بریده است. اما چون نمی خواهم مطلب به درازا بکشد با جملاتی از کتاب احمد که در سال 1318 هجری قمری نوشته شده است به پایان می برم .طالبوف درشروع کتاب احمد درباره پرسش و چون و چرا چنین می نویسد: "حق سبحانه و تعالی جبلت آدمی را بر آن داشته که همیشه از پی دانستن اسباب هر چیز بر آید. و زبان از بهر پرسیدن هر چیز بگشاید. فقط انسان بهمین واسطه که جویای سبب می شود و از پی استکشاف حقایق اشیا بر می آید، موضوع تکالیف شرعی و ممتاز از جانوران وحشی شده است. انسان آنروز انسان شد و تکلیفات الهی بر او آنوقت وارد گشت که لفظ چون و چرا گفتن و ماهیت هر چیزی را جستن گرفت..."او در ادامه می گوید که نخستین سبب ترقی معارف و حکمیات آزادی افکار و افتتاح باب سئوالات است.